LIFE
Δίκταμος ή έρωντας (Origanum Dictamnus)
Χαρακτηριστικό ενδημικό φυτό της Κρήτης που αναπτύσσεται από 300 μέχρι 1300 μ. Αναφέρεται από την αρχαιότητα σαν φαρμακευτικό και οΙπποκράτης το ονομάζει «ωκυτόκιον» και το συνιστά στις επίτοκες για διευκόλυνση του τοκετού. ΟΑριστοτέλης μας περιγράφει πως τα αγρίμια των βουνών πληγωμένα από τα βέλη των κυνηγών έτρωγαν δίκταμο για να θεραπευτούν από τα βέλη. Ο Θεόφραστος αναφέρεται στις διάφορες φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού και κάνει την βοτανική περιγραφή του.
Χρησιμοποιείται σαν αφέψημα κατά των στομαχικών διαταραχών καθώς επίσης κατά των κρυολογημάτων και σαν αιμοστατικό και αντισηπτικό. Ο βιολόγος Μανώλης Αβραμάκης αναφέρει χαρακτηριστικά: …Καθ’ ένα από τα πολλά του ονόματα ‘Ερωντας, Στομαχόχορτο, Μαλλιαρόχορτο, Σταματόχορτο, Αρτεμίδιον, έχει να διηγηθεί και μια ιστορία από τις πολλές που συνδέονται με το φυτό αυτό.
Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα έχουν αποδοθεί στον Δίκταμο δεκάδες ιδιότητες όπως: Αφροδισιακό,Εμμηναγωγό, θεραπευτικό της γρίπης, των καταγμάτων, των τραυμάτων και ένα σωρό άλλων παθήσεων που η αναφορά τους θα γέμιζε βιβλίο. Παροιμιώδης έχουν γίνει οι τρόποι συλλογής του από τα γκρεμνά με σχοινιά από τους Ερωντάδες ή Αττιτανολόγους.
Η διαχρονική φήμη του Δίκταμου ήταν και η αιτία που οι πληθυσμοί του σήμερα έχουν ελαττωθεί σημαντικά. Στον Ερυθρό κατάλογο των φυτών της Ελλάδας χαρακτηρίζεται σαν σπάνιο.
Τσάι του βουνού, ή μαλοτήρα (Sideritis syriaca ssp. Syriaca)
Φύεται σε βραχώδεις εκτάσεις από 800 μέχρι 2.000 μέτρα. Έχει φύλλα χνουδωτά, λογχοειδή και κίτρινα άνθη. Ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Ιούλιο. Αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη και το όνομασιδερίτης δόθηκε επειδή θεωρούσαν το φυτό θεραπευτικό πληγών από σιδερένια όπλα.
Το κοινό όνομα μαλοτήρα προέρχεται από τις Ιταλικές λέξεις male = αρρώστια και tirare = σύρω, επειδή στην βενετοκρατούμενη Κρήτη την χρησιμοποιούσαν πολύ σε κρυολογήματα και παθήσεις του αναπνευστικού. Έχει σχετικά μικρή περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια.
Κρητικό Κεφαλάνθηρο (Cephalanthera cucullata)
Το Κρητικό Κεφαλάνθηρο είναι ένα σπάνιο ενδημικό είδος ορχιδέας με ρίζωμα.
Τα φύλλα και τα βράκτια του θυμίζουν κουκούλες(στα λατινικά cucullata) καλόγηρων από όπου πήρε και το όνομα του. Η ταξιανθία του είναι πολυανθής με άνθη λευκά μέχρι ρόδινα. Φύεται σε αλκαλικά εδάφη, σε υψόμετρο από 700 -1500 μέτρα. Η εποχή που μπορούμε να το βρούμε είναι αργά την άνοιξη μέχρι και αρχές καλοκαιριού. Ο βιότοπος του είναι τα μικτά δάση πρίνου - σφενδάμου, πεύκου και κυπαρισσιού, ενώ προτιμά πλούσια, γόνιμα εδάφη με αρκετή υγρασία.
Κυκλάμινο (Cyclamen creticum)
Είναι το μοναδικό ενδημικό είδος κυκλάμινου της Κρήτης. Έχει κόνδυλο στη ρίζα, και τα φύλλα είναι μακρόμισχα και κισσόμορφα. Τακατάλευκα (σπάνια ανοιχτορόδινα) άνθη του εμφανίζονται το Μάρτιο - Απρίλιο. Απαντάται στην ορεινή και ημιορεινή ζώνη σε σκιερές τοποθεσίες.
Αγριογαρύφαλλο (Dianthus juniperinus)
Είναι ένα πολύμορφο είδος, με πολλά υποείδη, όλα ενδημικά της Κρήτης. Μικρός θάμνος με όρθια ξυλώδη στελέχη, που φέρουν μικρούς ανθοφόρους βλαστούς. Τα φύλλα είναι γραμμοειδή οξυκόρυφα, πολλά μαζί στους βλαστούς, ανά 3-4 ζεύγη στους ανθοφόρους. Άνθη ωχρορόδινα ή ροδοπόρφυρα, σε δέσμες με βραχύ ποδίσκο.
Άνθηση τον Μάιο - Σεπτέμβριο. Φύεται σε βραχώδεις πετρώδεις θέσεις σε υψόμετρα από 200-1500 μέτρα.
Μαντζουράνα (Origanum microphyllum)
Είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης και φύεται σε βραχώδης περιοχές κυρίως σε υψόμετρο από 100 μέχρι 1800 μ. Έχει φύλλα χνουδωτά, βλαστούς λεπτούς κοκκινωπούς και στεφάνη πορφυρή.
Χρησιμοποιείται συνήθως μαζί με την μαλοτήρα σε αφέψημα σαν ρόφημα. Στην ανατολική Κρήτη είναι γνωστό με το όνομα Αντωναϊδα.
Μαρουλίτσες (Crepis auriculifolia)
Απαντάται σε ξηρές, βραχώδεις πλαγιές καισχισμές βράχων σε υψόμετρο από 300 έως 2.200 μ. Πολυετές φυτό, με ρόδακα από οδοντωτά ή λίγο κολπωτά φύλλα, τριχωτά ή λεία. Ανθίζει από Μάιο μέχρι Ιούλιο.
Υπέρικο ή Αγούδουρας (Hypericum kelleri)
Είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης που χρειάζεται προστασία.
Πολύ μικρό θαμνώδες έρπον φυτό (χαμαίφυτο), που σχηματίζει χαλάκια. Φύεται σε υψόμετρο 300 - 2000 μ.. Το συναντάμε σε επίπεδες αργιλώδεις κοιλότητες και κάποτε στα περιθώρια χωραφιών και σχιστώδεις/σχιστολιθικές πλαγιές. Eίναι χαρακτηριστικό και συχνό είδος των δολίνων.
Ανθίζει από Μάιο μέχρι Αύγουστο.
Καμπανούλα (Campanula tubulosa)
Ο βλαστός του είναι διχοτόμος, χνουδωτός με μεσαία και κατώτερα φύλλα προμήκη - ωοειδή με μακρύ μίσχο. Οι λοβοί του κάλυκα είναι διπλάσιοι της ωοθήκης ενώ η στεφάνη σωληνοειδής, τα άνθη γαλάζια - βιολετιά. Ανθίζει τον Απρίλιο - Μάιο και αναπτύσσεται στους βράχους και τα φαράγγια μέσου και χαμηλού υψομέτρου.
Βοϊδόγλωσσα (Anchuse ceaspitosa)
Πολυετές φυτό, τριχωτό, νανώδες με βλαστούς. Φύλλα προμήκη - ταινιοειδή, που σχηματίζουν ρόδακες. Τα άνθη του γαλάζια με διάμετρο 10-12 χιλιοστά, ανά 3-5, εμφανίζονται το Μάιο -Ιούνιο. Αναπτύσσεται στην ορεινή και υποαλπική ζώνη.
Πετρομάρουλα (Petromarula pinata)
Διετές φυτό με βολβό. Ο Βλαστός του είναι λείος και μπορεί να φθάσει τα 80 εκατοστά. Τα φύλλα του έχουν μήκος μέχρι 30 εκατοστά. Έχει γαλάζια άνθη με στεφάνη που είναι χωρισμένη σχεδόν ως τη βάση. Φύεται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι την ορεινή ζώνη.
Ανθοφορεί από Απρίλιο μέχρι Μάιο.
Πηγούνια ή Αγριοροδαριά (Paeonia clusii ssp clusii)
Το συναντάμε στην ορεινή και ημιορεινή ζώνη σε υψόμετρο μέχρι 1600 μ.. Το όνομα της παραπέμπει σε ένα από τους παλιούς θεούς γιατρούς τονΠαίωνα του οποίου το όνομα αναφέρεται σε μια πήλινη πλάκα της Κνωσού. Αυτός είναι που γιάτρεψε στον Όλυμπο τον Άδη και τον Άρη με καταπραϋντικό βάλσαμο.
Ανθίζει από Απρίλιο μέχρι Ιούνιο.
Έβενος ο κρητικός. Αρχοντόξυλο (Ebenus cretica)
Ενδημικός μικρός θάμνος της Κρήτης που απαντάται σε όλο το νησί σε ξηρές και απότομες πλαγιές. Έχει εντυπωσιακά ροδόχρωμα άνθη που εμφανίζονται τον Απρίλιο σε πυκνούς βότρυς.
destinationcrete.gr
